Göz çevresi anatomik dokularda yapısal özellikler ve yaşlanma sürecinde göz çevresinde istenmeyen estetik değişimler yaşanmaktadır. Bu değişimler göz yapısını oluşturan kemik dokudan, yağ, kas , deri altı destek dokuları ve deriye kadar içten dışa kadar tüm anatomik yapılarda yaşanmaktadır.
Göz çevresi anatomik kusurları göz altı kemik yapısının yetersizliği, göz üstü dış kısmındaki kemiklerin fazla gelişimi, alın kemiklerinin fazla gelişmesi ve daha öne çıkıntılı olmaları gibi. Bunlar göz çevresi yaşlanma belirtilerini daha fazla göstermektedir.
Göz çevresi yaşlanma değerlendirilmesinde 3 özelliğe bakılmaktadır.
Dermatochalasis; Üst göz kapağında normalden fazla derinin varlığıdır. Orta yaşlılarda gözlenir. Fazla deri gözler kapalı iken ölçülebilir. Blepharochalosis dermatochalosisden farklıdır. Bu göz kapaklarında epizotik ödem ve eritemdir. Genç kadınlarda gözlenir ve erken yaşta göz kapaklarında gevşeklik ve kırışıklığa neden olmaktadır.
Göz kapakları derisinin elastikiyeti; Göz kapağı aşağı çekildiğinde hızla eski haline gelmelidir. Buna Snap testi denilmektedir. Göz çevresi derinin elastikiyetini göstermektedir. Alt göz kapağı aşağı çekildiğinde göz kapağı ile gözün irisinin alt kenarı-limbus arasında 7 m kadar açıklık oluşmalıdır. Buna ”Distraction test” denilmektedir
Göz çevresi yağ dokusunun alt ve üstte fıtıklaşması; Bunun için göz kapalı iken göz küresi üzerine basınç uygulanır. Eğer üst ve alt göz kapaklarında bu basınç ile şişmeler gözlenir ise bu yağ dokusunun fıtıklaşmasına buda göz torbalanmalarına ait olabilir.
- Göz kapakları derisinin elastikiyeti
- Göz çevresi yağ dokusunun alt ve üstte fıtıklaşması
- Festoons (cheek bags, malar bags)
Bu Festoons (cheek bags, malar bags) denilen yanak torbalanması ile karıştırılmamalıdır. Bu göz altlarında olmaktadır ve göz çevresi kasların zayıflaması ile yağ dokusunun alt göz kapaklarının daha altında yanaklara doğru fıtıklaşması yani torbalanması ile ortaya çıkmaktadır.
Üst Göz Kapağının Görmeyi Engellmesi (Üst Göz Kapağı Perdesi = Upper Eyelid Hooding)
Gözü çevreleyen kasın ve göz septumunun zayıflaması, göz çevresi yağ dokusunun fıtıklaşmadan öne çıkmasına ve yer çekiminin etkisi ile alın derisi ve üst kapağı derisinin aşağı olan hareketine neden olmaktadır. Böylece süt kapağı derisi nerede ise görmeyi engelleyecek şekilde göz üstünü örtmektedir. Buna “upper eyelid hooding” denilmektedir. Bu yüzün yan değerlendirilmesinde daha rahat anlaşılabilmektedir.
Göz Çevresi Kaz Ayağı Kırışıklıkları (Crow‘s Feet)
Bunlar ince kırışıklıklardır. Alt ve üst göz kapaklarında başlamakta ve göz köşesinde devam etmektedir. En belirgin oldukları alan göz dış köşesinde yerleşenleridir ve bunlara şekillerinden dolayı kaz ayakları kırışıklıkları denilmektedir.
Göz köşelerinde gelişen kaz ayakları çizgileri yüzümüzde diğer kırışıklıklar daha erken ortaya çıkmaktadır. Bu alanda derinin ince olması ve deri altı destek dokularından yağ dokusunun daha az olması bunun nedenleri arasındadır.
Bu çizgilerin en sık nedenleri arasında gözlerin çok kısılmasıdır. Bu kişinin mimiklerini kullanması ile ilgilidir.
Özellikle uyku sırasında yan ve yüz üstü yatılması bu kırışıklıkları arttırmaktadır.
Güneş bu kırışıklıkların ortaya çıkmasında dış etkenlerin başında gelmektedir. Güneş ışınlarına karşı gözlerin kısılması temel nedenler arasındadır. Özellikle açı tenlilerde ve açık renkli gözleri olanlarda güneş ışınların karşı duyarlılık daha fazladır. Ayrıca güneşin neden olduğu ışık hasarıda bu kırışıklıklara neden olmaktadır.
Göz Dış Köşesinin Hafif Aşağı Düşmesi (Lateral Canthal Bowing)
Göz dış köşesinde bulunan ve göz dışını destekleyen “lateral canthal tendon” adını verdiğimiz bağın gevşemesi ile gelişmektedir. Gözde dış köşenin daha aşağı rotasyonuna neden olmaktadır. Normalde kadınlarda göz dış köşesi hafif daha yukardadır. Bu nedenle bu açının düşmesi yüze daha yorgun ve yaşlı bir ifade dışında daha erkeksi bir görüntü vermektedir.
Scleral Show
Baş doğal pozisyonda gözler karşı bakışta alt göz kapakları gözün irisini altta hafif örtmektedir. Göz irisi altında sklera-gözün beyazlığı görülmemelidir. Bunun görünür hale gelmesine “Scleral show” denilmektedir. Yaşlanma ile birlikte göz altı destek dokuların azalması ile birlikte alt göz kapağı düşmekte buda skleranın görünür olmasını sağlamaktadır.
Göz Yaşı Oluğu (Tear Trough Deformity) Gelişimi
Gözü çevreleyen Orbicularis Oculi kası göz altı kemiği hizasında 2 ye ayrılmaktadır. Göz kapağı ve göz alanı kası olarak. Bu ayrıma noktasında Orbital rim ligamenti ismini verdiğimiz bağ bulunmaktadır. Göz yaşı oluğu gözün alt iç kısmından dışarı yanağa doğru orta hatta kadar uzanmaktadır. Bunun bittiği noktada ise Palpebromalar katlantı dışa doğru devam etmektedir. Göz yaşı oluğu buradaki destek dokunun azalarak göz altı kemik dokunun ve buradaki bağın belirgin hale gelmesinden kaynaklanmaktadır.
Bu yaşlanmaya bağlı olarak gelişmektedir. Böylece göz kapakları ile yanaklar arasındaki geçiş keskin sınırlı olmaktadır.
Yukarda tanımlanan problemlerin estetik çözümlerinde estetik cerrahi uygulamalar altın standart olmakla birlikte dolgu uygulamaları özellikle göz çevresinde son yıllarda etkin sonuçları ile kullanılmaktadır.
Yağ enjeksiyonlarının popülerliğinin artışı ile birlikte göz çevresi uygulamalarda yağ enjeksiyonu hatta PRP ve yağ enjeksiyonu dolgular yerine daha fazla tercih edilmeye başlanmıştır. Özellikler göz çevresinde alt göz kapağı, malar bölge ve ağlama oluğu-tear trough deformitelerinde daha fazla tercih edilmeye başlanmıştır.
Uygulama lokal anestezi altında yapılmaktadır. Uygulama alanına lokal anestezi uygulanır. Steril koşullar sağlandıktan sonra 2-3 mm ucu künt kanüller ve 1 mm lik enjektörler ile yağ ve PRP uygulama alanına enjekte edilmektedir. Sıklıkla göz altında 5 ml enjeksiyon miktarı yeterli olmaktadır. 3-6 ay sonra tekrar uygulamalar tekrarlanmaktadır.