Dudaklar daima güzellik, ideal estetiğin hatta çekiciliğin odak noktası olmuştur. Kültürel farklıklara göre değişmekle birlikte günümüzde dolgun dudaklar daha ilgi çekici olarak kabul görmektedir. Makyaj ürünleri yada kalıcı makyaj ile kişinin dudaklarını şekillendirmesi, daha kalın yada daha ince göstermesi mümkün olmakta. Ancak dünya genelinde yapılan yıllık estetik uygulamalara bakıldığında; kadınların en sık istedikleri ve yaptırdıkları uygulamaların başında dudak dolgunlaştırma gelmektedir. Kadınlar daha dolgun ve simetrik dudaklar istemekte. Hatta sosyal medya ve magazinsel kadın ikonların dudaklarını istemekte.
Dudakların dolgunlaştırılmasında birçok yöntem kullanılmakla birlikte en sık tercih edilenleri dolgu uygulamalarıdır. Hatta dolgu markalarının sadece dudak dolgunlaştırma için özel ürünleri bile bulunmaktadır. Başlangıçta kollajen, Gore-Tex, SoftForm, Alloderm hatta 350 sıvı mikrosilikon kullanılmıştır. Sığır kollajeni ile yapılan dudak dolgunlaştırma o kadar popüler olmuştur ki Paris Lip olarak magazinleştirilmiştir. Sonraları hyaluronik asitler dolgu amaçlı geliştirilmiş ve günümüzde en sık kullanılan dolgular olarak yerini almıştır.
Yağ enjeksiyonları hyaluronik asitler ile birlikte günümüzde dudak estetiğinde tekrar popüler olmaya başlamıştır.
Dudalara yağ enjeksiyon öncesi hasta dudak değerlendirilmesi son derece önemlidir. Hastanın dudak dolgunlaştırılmasında beklentilerinin belirlenmesi ilk adımdır. Hastaya belki de şu ön bilginin verilmesi çok önemlidir. İnce dudaklara sahip bir kadın hangi dolgu yöntemini tercih ederse etsin eskisinden dolgun ancak hep ince bir dudaklara sahip olacaktır. Çünkü dudağın boyutlarını değiştirmek zordur. Hangi yöntemi kullanırsak kullanalım sadece mevcut dudağın doğal yapısını zenginleştirebiliriz. Her bir dudağın kendi yapısına özel bir limiti vardır. Bu limit zorlandığında elde edilecek sonuçlar doğal olmayan ve abartılı bir estetik görünüme neden olmaktadır.
Bu nedenle hastanın mevcut dudaklarının yüz estetiği ve uyumu ile değerlendirilmesi, sınırlarının belirlenmesi, asimetrilerinin değerlendirilmesi(özellikle gülme sırasında)önemlidir. Sadece dudak dolgu uygulamaları ve yağ enjeksiyonları bu problemler ve hasta beklentileri için yeterli olmayabilir.
Dudağın estetik analizi son derece önemlidir.
Basitçe özetleyecek olur isek aslında dudaklar yüzde yer aldığı yüzün 1/3 alt bölümü ile orantılı olmalıdır. Bunun için matematiksel oranlar bile çıkarılmış ideal estetik dudak tanımlanmıştır. Dudak dolgunlaştırmasında bu matematiksel değerler kullanılmalıdır.
Örneğin burun columella ile üst dudak vermillion sınırı arasındaki mesafe üst dudak yüksekliğini vermektedir. Bazı hastalarda bu yükseklik çok fazla olabilir. Bu hastalarda üst dudağın ideal ölçülerine yakınlaştırılması için kaldırılması belki de dudaklar dolgunlaştırılmasında ilk adım olmalıdır. Sonra üst dudak ile alt dudak volüm oranları değerlendirilmelidir. Alt dudak estetik olarak üst dudağa göre % 25 daha volümlü ve dolgun olmalıdır. Üst ve alt dudağın vermilion sınırları belirgin olmalı, üst dudakta cupid bow olarak tanımlanan W şekli ideal formda olmalı, dudaklar simetrik olmalı gibi.
Aslında üst dudak estetik değerlendirmesinde basit kullanılabilecek bir yaklaşım bulunmaktadır. Bu yaklaşımda üst dudak anatomik alanı vermilion (üst dudağın pembe görünür alanı) ve ergotrid (bıyık alanından) alanlardan oluşmaktadır.
Üst dudak estetik problemler ergotrid ve vermilion kompleksinden etkilenmekte. Üst dudak kompleksinde sadece vermilionun azalmasına ince dudak; “leptocheilos” denirken ergotrid yapının uzamasına “filtrum uzaması” denilmektedir. Hata her ikisi birlikte olabilmektedir. Bunun belirlenmesinde ergotrid ve vermilion alanın ölçümleri, bunların oranları ve dişlerin görünürlüğüne bakılmaktadır.
Dudak yapısı yaş, ırksal ve cinsiyete göre değişmektedir. Ancak üst dudağın ergotrid ve vermilion kompleksi; yapısal özellikler, kemik, diş ve üst dudak yumuşak destek doku, yaşlanma, güneş ve sigara içimi gibi dış çevresel koşullardan etkilenmektedir.
Yaşlanma estetiği çalışmaları üst dudağın zamanla ergotrid ve vermilion yapılarını etkilediğini göstermektedir. Çalışmalar üst dudak incelmesinin filtral uzamadan daha erken yaşlarda geliştiğini göstermektedir. Üst dudakta uzama ayrıca ergotrid alanında filtrumlarda düzleşmeye neden olmaktadır.
Üst dudak estetik değerlendirmesinde ve dudak estetik girişimlerinde Ergotrid / Vermilion oranı yani a / b değeri son derece önemlidir. Bundan yola çıkılarak bir sınıflama yapılmış ve bu sınıflamaya göre yapılması gereken estetik girişimlerin kararı verilmektedir. Aşağıda tabloda bu özetlenmektedir. (Bu tablo üst çene kemiği; maksilla normal olduğu düşünülerek düzenlenmiştir). Burada üst kesici ön dişlerin görünürlüğü genç hastalarda 2 mm kadar iken 4 yaşından sonra 1 mm lik görünürlük normal kabul edilmektedir.
Dudak Estetiği Sınıflaması
- Tip 0; filtral ve vermilion yüksekliği normal, filtral vermilion oranı 3 ün altında ve genç görünümlü dudaklardır. İdeal dudaklarda filtral/vermlion skoru 1.2 ile 2.3 arasında değişmektedir. Bu kişilerde hastanın isteğine bağlı olarak dudak dolgusu yapılabilmektedir.
- Tip I; bu hastalarda ya vermilion yüksekliği az yani ince dudaklar var yada filtral ve vermilionun her ikisi de kısadır. Ön üst kesici dişlerin görünürlüğü normal ve 1 mm den fazladır. Filtral/vermilion oranı 3-5 arasında. Bu hastalar daha dolgun dudak görünümü için vermilion sınırını belirginleştirmek ruj yada kozmetik kalıcı makyaj kullanmaktadır. Bu problem yaşlanmadan bağımsız yapısal ince dudaklardan kaynaklanabilmektedir. Yada normal üst dudak volümü yaşlanma ile incelmekte ve silinmektedir. Yaşlanma ile birlikte dudaklar incelirken ağız çevresi kırışıklıklarda artmaktadır. Bunlarda dudak dolguları yapılmalıdır.
- Tip II; bu hastalarda dudak vermilion normal ancak filtral yükseklik artmıştır. Filtral/vermilion oranı 3-5 arasındadır. Filtral uzama nedeni ile ön üst kesici dişler görünmez. Bu özellik tip I den ayrımını sağlamaktadır. Bu hastalarda cerrahi olarak filtral uzunluğunun kısaltılması cerrahisi yapılmaktadır. Bu hastalarda dudak dolgusu tercihi vermilionu estetik görünümden uzaklaştırmakta hatta buna ördek gagası dudak ifadesi kullanılmaktadır.
- Tip III; bu kişilerde vermilion kısa ve filtral uzunluk artmıştır. Ön üst kesici dişler görünmez. Filtral/vermilion oranı 5 den fazladır. Filtral uzamaya ek olarak filtral silinme ve dudaklarda çizgilenme görülmektedir. Bu hastalarda standart yaklaşım cerrahi filtral kısaltma dudak germe, vermilion dolgusudur.
Sonrasında yağ enjeksiyonu için donor alandan yağ alımı tümesent anestezi altında yapılmakta ve yağ dokusu hazırlanmakta.
Yağ enjeksiyonu öncesi dudaklara lokal anestezi yapılır. Enjeksiyon için ağız köşeleri seçilir. Bu noktalara lokal anestezi yapılarak deri üzerinde 18 gaugen iğne ile holler açılır. Bu hollerden 14-16 gauge ucu künt kanüller kullanılarak yağ enjeksiyonu üst ve alt dudağa hatta marionnete çizgilerine ve ağız köşelerine uygulanmaktadır.
Uygulama dudakta kas dokusunun ve vermilion sınırının içerisine yapılmaktadır. Her alan uygulamasında kullanılan miktar 0.25–0.5 mL kadar az olmalıdır. Ortalama 2-3 ml yağ üst ve at dudağa enjekte edilmektedir. Enjeksiyona dudak mukozasından başlanmakta ve geriye doğru kas seviyesine ve vermilion alanına sandviç tekniği ile katmanalar halinde enjekte edilir. Enjeksiyon sonrası hafif masaj ile yağ dokusunun dudaklarda homojen yayılması sağlanmaktadır.